Birol BOZKURT
Yeni ekonomi yönetiminin kararlılığı ve rasyonel tabana dönüş yönünde atılan adımlar ve Merkez Bankası’nın politika faizini 650 baz puan gibi rekor seviyeye yükseltmesinin ardından bankalar TL mevduat ve Döviz Korumalı Faiz oranlarını düşürmeye başladı. Mevduat (KKM).
Öte yandan faiz oranları yükselmeye devam ediyor. Seçim öncesi yüzde 50’ye yaklaşan TL mevduat faizleri yüzde 25’e geriledi. KKM faiz oranlarında da durum farklı değil. Bankalar KKM’ye yüzde 15 ile yüzde 36 arasında değişen oranlarda faiz veriyor. Kredi faizleri ise mevduat faizlerinden farklı olarak yükseliyor.
Aylık ihtiyaç kredisi faiz oranları yüzde 5’i aştı. Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz bankacılık kaynakları, politikadaki gerilemenin, politika faizindeki artıştan çok Merkez Bankası’nın seçim öncesi olduğu gibi doğrudan veya dolaylı olarak piyasaya müdahale etmemesinden kaynaklandığını söylüyor.
“Piyasada çok TL olması mevduat faizini düşürüyor”
Merkez Bankası’nın seçim öncesi piyasaya dolar satarak TL topladığını belirten kaynaklar, TL’nin piyasadan çekilmemesi nedeniyle TL likiditesinde bolluk olduğuna dikkat çekerek, şöyle devam etti; “Şu anda bankalarda çok TL birikti. Bol miktarda likidite olduğunu söyleyebiliriz. Normalde böyle bir durumda kredi kullanımının artması gerekir.
Ancak bankaların kredi tarafında bir düzenleme olmadığı için kredi talebi durma noktasına geldi. Bunun nedeni bankaların ucuz devlet tahvili almak istememeleridir. Bu durumda bankalar ellerinde çok TL olduğu için daha fazla TL mevduat maliyeti yaratmak istemiyorlar. Bu da TL mevduat faiz oranlarının düşmesine neden oluyor.” Banka kaynakları Merkez Bankası’nın faiz oranlarını yüzde 17-18’e yükseltmesini bekliyor.
Merkez Bankası’nın bir önceki toplantı karar metninde faiz artırımı yapılırken etki analizlerinin de yapılacağını yazdığını hatırlatan bir banka kaynağı, “Hangi etki analizini yaptıklarını ve yöntemlerini bilmiyoruz. Paylaşılan rapor yok. Ancak yıl sonu enflasyon beklentilerinin yüzde 70’lere ulaştığı bir ortamda faizlerin 2-3 puan artırılmasından bahsetmek gerçekçi değil. Faiz artırımındansa adım atılması, yapılacağı söylenen düzenlemelerin yapılması daha önemli” dedi.
3 yabancıdan faiz tahmini
Uluslararası Finans Enstitüsü’nün (IIF) CEEMEA Araştırma Birimi Direktörü Uğraş İdeal, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) önümüzdeki toplantısında politika faizini 250 baz puan artırarak yüzde 17,50’ye çıkaracağını öngördü. Societe Generale Orta Doğu Avrupa, Orta Doğu, Afrika (CEEMEA) Baş Stratejisti Marek Drimal ise Merkez Bankası’nın politika faizini 500 baz puan artırarak yüzde 20’ye çıkaracağını öngördü. Commerzbank Gelişen Piyasalar Kıdemli Ekonomisti Tatha Ghose, Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun politika faizinin 500 baz puan artırılarak yüzde 20’ye çıkarılacağını öngördüğünü söyledi.
TCMB fonlaması 4 yıl sonra negatife döndü
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) net fonlaması 2019’dan sonra ilk kez negatif bölgeye gitti. Bankacılık sistemindeki fazla likidite yükselmeye devam ederken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın net fonlaması (TCMB) negatif bölgeye girdi. TCMB verilerine göre 14 Temmuz’da net fonlama eksi 43 milyar TL oldu. 18 Temmuz itibarıyla TCMB’nin toplam fonlaması 5 milyar TL’ye gerilerken, TCMB bankacılık sisteminden 181,5 milyar TL çekildi. Böylece net fonlama eksi 176,5 milyar TL ile veri setinin başladığı 2011’den bu yana en düşük seviyeye geriledi. Daha önce 2019 yılında TCMB net fonlamasında negatif rakamlar görülüyordu. Son veriler net fonlamanın 4 yıl sonra ilk kez negatif bölgeye geçtiğini gösteriyor.
